Bacak ve Ayak Ülseri

Ayak Ülseri nedir?

Ülserler, iyileşmeyen veya geri dönmeyen yaralar veya açık yaralardır.

Bacak ülserlerine ne sebep olur?

Bacak ülserlerine aşağıdakiler gibi tıbbi durumlar neden olabilir:

• Genellikle arteriyosklerozun neden olduğu zayıf dolaşım
• Venöz yetmezlik (damarlarda tıkanıklığa ve kan dolaşımının yavaşlamasına neden olan bacak damarlarındaki kapakçıkların bozulması)
• Ateroskleroz ile ilişkili olabilecek veya olmayabilecek diğer pıhtılaşma ve dolaşım bozuklukları
• Diyabet
• Böbrek (böbrek) yetmezliği
• Hipertansiyon (tedavi edilmiş veya tedavi edilmemiş)
• Lenfödem (bacaklarda veya ayaklarda şişmeye neden olan bir sıvı birikmesi)
• Vaskülit, lupus, skleroderma veya diğer romatolojik durumlar dahil iltihaplı hastalıklar
• Yüksek kolesterol, kalp hastalığı, yüksek tansiyon, orak hücreli anemi, bağırsak bozuklukları gibi diğer tıbbi durumlar
• Sigara içme öyküsü (mevcut veya geçmiş)
• Bir pozisyonda çok uzun süre yatmanın neden olduğu basınç
• Genetik (ülserler kalıtsal olabilir)
• Bir malignite (tümör veya kanserli kitle)
• Enfeksiyonlar
• Bazı ilaçlar

Bacak ve ayak ülseri türleri nelerdir?

En yaygın üç bacak ve ayak ülseri türü şunları içerir:

• Venöz staz ülserleri
• Nörotrofik (diyabetik)
• Arteriyel (iskemik ülserler)

Ülserler tipik olarak ülserin görünümü, ülserin konumu ve ülserin sınırlarının ve çevresindeki cildin görünümü ile tanımlanır.

Venöz Staz Ülserleri

• Yeri:Diz altında öncelikle sadece ayak bileği üstünde, bacağın iç kısmında bulunur. Ülserler bir veya iki bacağı etkileyebilir.
• Görünüm: Kırmızı renklidir ve sarı lifli doku ile kaplanabilir. Ülser enfekte ise yeşil veya sarı bir akıntı olabilir. Sıvı drenajı önemli olabilir.
• Sınırlar : Genellikle düzensiz şekillidir. Çevreleyen cilt genellikle renk değiştirir ve şişer. Hatta sıcak hissedebilir. Ödem miktarına (şişlik) bağlı olarak cilt parlak ve gergin görünebilir.
• Kimler etkilenir: Venöz staz ülserleri, bacak şişmesi, varisli damarlar veya bacakların yüzeysel veya derin damarlarında kan pıhtılaşması öyküsü olan hastalarda yaygındır.

Nörotrofik (diyabetik) Ülserler

• Vücut üzerindeki konum : Genellikle ayakların altındaki yüksek basınç noktalarında bulunur. Bununla birlikte, travmaya bağlı nörotrofik ülserler ayağın herhangi bir yerinde ortaya çıkabilir.
• Görünüm:
  • Baz : Hastanın dolaşımına bağlı olarak değişken. Pembe / kırmızı veya kahverengi / siyah görünebilir.
  • Sınırlar : Çevreleyen cilt genellikle nasırlı iken delinmiştir.
• Kim etkilenir: Nörotrofik ülserler esas olarak diyabetli kişilerde ortaya çıkar, ancak ayaklarda duyu bozukluğu olan herkesi etkileyebilirler.

Nöropati ve periferik arter hastalığı, genellikle diyabetli kişilerde birlikte ortaya çıkar. Ayaklardaki sinir hasarı (nöropati), ayak hissinin kaybolmasına ve ter üreten bezlerde değişikliklere neden olarak ayak nasırlarından veya çatlaklarından habersiz olma, yaralanma veya enfeksiyon riskini artırabilir. Nöropati semptomları arasında karıncalanma, uyuşma, yanma veya ağrı bulunur.

Diyabetli kişilerin neden diğer hastalara göre ayak ülserlerine daha yatkın olduklarını anlamak kolaydır. Bu nedenle şeker hastalığı olan kişilerin ayaklarını her gün kontrol etmesi ve uygun ayakkabı giymesi gerekir. Diyabet hastaları asla çıplak ayakla yürümemelidir.

Arteriyel (iskemik) Ülserler

• Geliştiği bölge: Ayakta genellikle topuklar, ayak parmak uçları ve ayak parmakları arasında görülür. Ayak tırnağı deriyi keserse veya hasta yakın zamanda agresif ayak tırnağı kesmesi veya batık bir ayak tırnağı çıkarmışsa , tırnak yatağında da sıklıkla görülür .
• Görünüm:
  • Baz : Sarı, kahverengi, gri veya siyah renklidir ve genellikle kanama yapmaz.
  • Sınırlar : Kenarlıklar ve çevreleyen cilt genellikle delikli görünür. Tahriş veya enfeksiyon varsa, ülser tabanı çevresinde şişlik ve kızarıklık olabilir veya olmayabilir. Bacak sallandığında ayağın tamamında da kızarıklık olabilir; bu kızarıklık, bacak kaldırıldığında genellikle soluk beyaz / sarı renge dönüşür. Arteriyel ülserler, özellikle geceleri tipik olarak çok ağrılıdır. Hasta, ağrısını gidermek için içgüdüsel olarak ayağını yatağın yan tarafına doğru sallayabilir.
• Kimler etkilenir: Hasta genellikle bacaklarda zayıf dolaşım hakkında önceden bilgi sahibidir ve “Bacak ülserlerine ne sebep olur?” Bölümünde listelenenlere benzer bir rahatsızlığı olabilir.

Ülserlerin belirtileri nelerdir?

Ülserler ağrılı olabilir veya olmayabilir. Hastanın genellikle bacağı şişer ve yanma veya kaşıntı hissedebilir. Ayrıca bir kızarıklık, kahverengi renk değişikliği veya kuru, pullu cilt olabilir.

Bacak ülseri nasıl teşhis edilir?

Öncelikle hastanın tıbbi geçmişi değerlendirilir. Bir yara uzmanı yarayı derinlemesine inceleyecek ve bir tedavi planı geliştirmeye yardımcı olmak için röntgen, MRI, BT taramaları ve invazif olmayan vasküler  yöntemler ile tanı konulur.

Tedavi

Bacak ülserleri nasıl tedavi edilir?

Tedavinin amacı ağrıyı azaltmak, iyileşmeyi hızlandırmak ve yarayı iyileştirmektir. Her hastanın tedavi planı, hastanın sağlığı, tıbbi durumu ve yarayı tedavi etme becerisine göre kişiselleştirilir.

Tüm ülserler için tedavi seçenekleri şunları içerebilir:

• Enfeksiyon varsa antibiyotikler
• Kan pıhtılaşmasını önlemek için anti-platelet veya anti-pıhtılaşma ilaçları
• Topikal yara bakımı tedavileri
• Kompresyon (basınçlı çorap) tedavileri
• Normal yaşam tarzı işlevini eski haline getirmek veya geliştirmek için mevcut olan protezler veya ortezler

Venöz Ülser Tedavisi

Venöz ülserler, ödem veya şişliği en aza indirmek için bacağın sıkıştırılmasıyla tedavi edilir. Kompresyon tedavileri arasında kompresyon çorapları, çok katmanlı kompresyon sargıları veya ayak parmaklarından veya ayaktan diz altındaki alana bir banda sarılması yer alır. Reçete edilen kompresyon tedavisinin türü, ülser tabanının özelliklerine ve ülserden drenaj miktarına göre doktor tarafından belirlenir.

Ülserler için öngörülen pansuman türü, ülserin tipine ve ülserin tabanındaki görünüme göre belirlenir.

Arteriyel Ülser Tedavisi

Arteriyel ülser tedavileri, arteriyel hastalığın ciddiyetine bağlı olarak değişir. Non-invaziv vasküler testler, doktora yara iyileşmesi potansiyelini değerlendirmek için tanı araçları sağlar. Hastanın durumuna bağlı olarak, doktor etkilenen bacağın dolaşımını yeniden sağlamak için invazif test, endovasküler tedavi veya baypas ameliyatı önerebilir.

Arteriyel ülser tedavisinin hedefleri şunları içerir:

• Deri yüzeyinin yeterli korumasını sağlamak
• Yeni ülserlerin önlenmesi
• Mevcut ülsere temas eden tahrişin giderilmesi
• Yumuşak dokuları veya kemiği içerebilecek enfeksiyon belirtilerini ve semptomlarını izleme

Nörotrofik ülser tedavisi, etkilenen bacakta basıdan ve yükten kaçınmayı içerir. Nörotrofik ülser iyileşmeden önce genellikle düzenli debridman (enfekte dokunun alınması) gereklidir. Sıklıkla özel ayakkabılar veya ortez aletler giyilmelidir.

Ayak Bakımı Yönergeleri

Tüm ülserlerin tedavisi dikkatli cilt ve ayak bakımı ile başlar. Özellikle şeker hastaları için cildinizi ve ayaklarınızı incelemek çok önemlidir. Ayak ve cilt yaralarını erken tespit etmek ve tedavi etmek, enfeksiyonu önlemenize ve yaranın kötüleşmesini önlemenize yardımcı olabilir.

Bacaklarınızdaki ve ayaklarınızdaki etkilenen bölgeyi her gün yumuşak sabun ve ılık suyla nazikçe yıkayın. Yıkama, ölü deriyi ve diğer kalıntıları veya ülserdeki drenajı gevşetmeye ve gidermeye yardımcı olur. Ayak parmakları dahil olmak üzere cildinizi ve ayaklarınızı nazikçe ve iyice kurulayın. Ayak parmak arasındaki cildinizi veya yara bölgenizi ovalamayın.

Her gün bacaklarınızı, ayaklarınızın üst ve alt kısımlarını ve ayak parmaklarınızın arasındaki alanları inceleyin. Kabarcık, kesik, çatlak, çizik veya başka yaralar olup olmadığına bakın. Ayrıca kızarıklık, artan sıcaklık, batık ayak tırnakları, nasır ve nasırları kontrol edin. Gerekirse bacağı veya ayağı görmek için bir ayna kullanın veya bir aile üyesinden bölgeye sizin yerinize bakmasını sağlayın.

Günde bir veya iki kez, cildinizin kurumasını ve çatlamasını önlemek için bacaklarınıza, tabanlarınıza ve ayaklarınızın üstüne lanolin bazlı bir krem ​​sürün. Ayak parmaklarınızın arasına veya açık bir yara veya kesik olan bölgelere losyon sürmeyin . Cilt aşırı kuruysa nemlendirici kremi daha sık kullanın.

Ayak tırnaklarınıza düzenli olarak bakım yapın. Ayak tırnaklarınızı banyodan sonra yumuşadığında kesin. Ayak tırnaklarını düz bir şekilde kesin ve bir tırnak törpüsü ile düzeltin.

Şeker hastalığınız varsa düzenli olarak bir ayak hastalıkları uzmanına görünmek önemlidir.

Nasır, nasır veya diğer ayak problemlerini kendi kendinize tedavi etmeyin. Bu koşulları tedavi etmek için bir ayak hastalıkları uzmanına gidin.

Küçük bir ayak veya cilt problemini tedavi etmek için beklemeyin. Doktorunuzun önerilerine uyun.

Evde Yara Bakımı

Hastalara evde yaralarının bakımı için talimat verilir. Bu talimatlar şunları içerir:

• Yarayı temiz ve kuru tutmak
• Pansumanı belirtildiği gibi değiştirmek
• Reçeteli ilaçları belirtildiği gibi almak
• Bol sıvı içmek
• Bol meyve ve sebze içeren, tavsiye edildiği gibi sağlıklı bir diyet
• Doktorun belirttiği şekilde düzenli egzersiz yapmak
• Uygun ayakkabı giymek
• Uygunsa, belirtildiği gibi kompresyon sargısı takmak

Bacak ve Ayak Ülseri Korunma

Ayak ülseri nasıl önlenebilir?

Risk faktörlerini kontrol etmek, ülserlerin gelişmesini veya kötüleşmesini önlemenize yardımcı olabilir. Risk faktörlerinizi azaltmanın bazı yolları şunlardır:

• Sigarayı bırakmak
• Kan basıncınızı kontrol etmek
• Diyet değişiklikleri yaparak ve reçeteye göre ilaç alarak kan kolesterol ve trigliserit düzeylerinizi kontrol edin
• Tuz alımınızı sınırlayın
• Varsa, diyabetinizi ve diğer sağlık koşullarınızı yönetin
• Egzersiz – doktorunuzla konuştuktan sonra bir yürüyüş programına başlayın
• Fazla kiloluysanız kilo verin
• Kan pıhtılarını önlemek için doktorunuza aspirin tedavisi hakkında danışın.